Can
thiệp sớm là chìa khóa giúp trẻ chậm nói cải thiện khả năng giao tiếp và phát
triển toàn diện. Tuy nhiên, trong quá trình hỗ trợ trẻ, nhiều phụ huynh và giáo
viên vô tình mắc phải những sai lầm khiến quá trình can thiệp không đạt hiệu quả
như mong muốn. Dưới đây là những sai lầm phổ biến cần tránh.
1. Chờ đợi trẻ "tự nói" mà
không can thiệp sớm
Một
trong những sai lầm lớn nhất là quan niệm "trẻ sẽ tự biết nói khi đến tuổi".
Trên thực tế, nếu trẻ không đạt được các mốc phát triển ngôn ngữ đúng độ tuổi,
việc chờ đợi mà không can thiệp kịp thời có thể khiến trẻ mất đi giai đoạn vàng
để phát triển ngôn ngữ.
Giải
pháp: Khi phát hiện dấu hiệu chậm nói (như không bập bẹ ở 12 tháng, chưa nói từ
đơn ở 18 tháng), cha mẹ nên tìm đến chuyên gia để đánh giá và can thiệp càng sớm
càng tốt.
2. Ép trẻ nói quá mức
Nhiều
phụ huynh cho rằng càng ép trẻ nói nhiều thì trẻ sẽ nhanh biết nói. Tuy nhiên,
việc này có thể khiến trẻ cảm thấy áp lực, sợ hãi, thậm chí từ chối giao tiếp.
Giải
pháp: Thay vì ép buộc, hãy tạo môi trường giao tiếp tự nhiên, khuyến khích trẻ
bày tỏ mong muốn qua lời nói. Dành thời gian chơi cùng trẻ, đặt câu hỏi mở và
chờ trẻ phản hồi.
3. Nói thay trẻ quá nhiều
Việc
hiểu và đáp ứng ngay cả khi trẻ chưa nói khiến trẻ phụ thuộc vào người lớn, làm
giảm động lực giao tiếp.
Giải
pháp: Khuyến khích trẻ diễn đạt mong muốn bằng lời nói hoặc cử chỉ. Ví dụ, nếu
trẻ muốn lấy đồ chơi, hãy chờ trẻ ra dấu hoặc nói từ đơn thay vì đưa ngay.
4. Thiếu kiên nhẫn và bỏ cuộc sớm
Can
thiệp chậm nói là một quá trình dài hơi, đòi hỏi sự kiên trì. Nhiều cha mẹ cảm
thấy nản lòng khi không thấy kết quả nhanh chóng và dừng can thiệp giữa chừng.
Giải
pháp: Kiên trì thực hiện các phương pháp đã được chuyên gia hướng dẫn. Ghi nhận
từng tiến bộ nhỏ của trẻ để duy trì động lực.
5. Chỉ tập trung vào dạy từ đơn
Một
số phụ huynh chỉ dạy trẻ lặp lại từ đơn mà không mở rộng vốn từ hoặc kỹ năng
giao tiếp.
Giải
pháp: Kết hợp dạy từ đơn với câu đơn giản và tình huống thực tế. Ví dụ, thay vì
chỉ nói "nước", hãy nói "con muốn uống nước" để giúp trẻ hiểu
và sử dụng ngôn ngữ phong phú hơn.
6. Không tạo môi trường giao tiếp
phong phú
Môi
trường giao tiếp nghèo nàn sẽ làm giảm cơ hội thực hành và học hỏi của trẻ.
Giải
pháp: Tăng cường các hoạt động tương tác như đọc sách, kể chuyện, chơi trò chơi
đóng vai. Khuyến khích trẻ tham gia vào các tình huống giao tiếp hàng ngày.
7. Không phối hợp với chuyên gia
Nhiều
cha mẹ tự can thiệp tại nhà mà không tham khảo ý kiến chuyên gia, dẫn đến áp dụng
phương pháp sai lầm hoặc không phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ.
Giải
pháp: Làm việc chặt chẽ với các nhà trị liệu ngôn ngữ để xây dựng kế hoạch can
thiệp cá nhân hóa. Thường xuyên đánh giá và điều chỉnh phương pháp theo sự tiến
bộ của trẻ.
8. So sánh trẻ với bạn bè đồng trang
lứa
Việc
so sánh khiến trẻ mất tự tin, gia tăng áp lực tâm lý và không thúc đẩy sự phát
triển ngôn ngữ.
Giải
pháp: Mỗi trẻ có tốc độ phát triển khác nhau. Tập trung vào sự tiến bộ của
chính trẻ và tạo môi trường khuyến khích, động viên.
Kết luận
Việc
tránh những sai lầm phổ biến khi can thiệp trẻ chậm nói sẽ giúp quá trình hỗ trợ
trở nên hiệu quả hơn. Sự kiên nhẫn, thấu hiểu và phối hợp chặt chẽ với chuyên
gia là yếu tố quan trọng giúp trẻ cải thiện khả năng ngôn ngữ và phát triển
toàn diện.
Từ
khóa liên quan: can thiệp trẻ chậm nói, sai lầm khi dạy trẻ chậm nói, hỗ trợ
phát triển ngôn ngữ, trị liệu ngôn ngữ, phương pháp can thiệp sớm.
