Chậm nói là vấn đề phổ biến ở trẻ nhỏ, nếu không được
can thiệp kịp thời có thể ảnh hưởng đến quá trình học tập và phát triển kỹ năng
xã hội. Việc xây dựng lộ trình can thiệp theo từng độ tuổi giúp trẻ cải thiện
khả năng ngôn ngữ hiệu quả hơn. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết lộ trình này qua từng
giai đoạn phát triển.
1.
Giai Đoạn 0 - 12 Tháng Tuổi: Phát Triển Tiền Ngôn Ngữ
Ở giai đoạn sơ sinh, trẻ bắt đầu nhận thức âm thanh và
học cách phản ứng với môi trường xung quanh. Đây là thời điểm quan trọng để
kích thích khả năng giao tiếp.
Dấu hiệu cần lưu ý:
Không phản ứng với âm thanh hoặc giọng nói.
Không bập bẹ hoặc phát ra âm thanh đơn giản (ba, ma,
da).
Phương pháp can thiệp:
Thường xuyên trò chuyện, hát và kể chuyện cho trẻ
nghe.
Tạo môi trường giàu ngôn ngữ qua các hoạt động hàng
ngày.
Khuyến khích trẻ phản ứng với âm thanh bằng cách chơi
các trò chơi đơn giản như ú òa.
2.
Giai Đoạn 12 - 24 Tháng Tuổi: Phát Triển Từ Đơn
Trẻ trong giai đoạn này bắt đầu hiểu và sử dụng các từ
đơn giản để biểu đạt nhu cầu.
Dấu hiệu cần lưu ý:
Không nói được từ đơn (mẹ, ba) khi 18 tháng tuổi.
Không phản ứng với tên gọi hoặc mệnh lệnh đơn giản.
Phương pháp can thiệp:
Tăng cường các trò chơi ngôn ngữ như đặt câu hỏi mở.
Khuyến khích trẻ gọi tên đồ vật quen thuộc.
Sử dụng hình ảnh, tranh vẽ để mở rộng vốn từ.
3.
Giai Đoạn 2 - 3 Tuổi: Hình Thành Câu Đơn Giản
Ở độ tuổi này, trẻ có khả năng kết hợp 2 - 3 từ thành
câu đơn giản và biểu đạt ý muốn rõ ràng hơn.
Dấu hiệu cần lưu ý:
Không nói được câu hai từ (con mèo, ăn cơm) khi 2 tuổi.
Khó khăn trong việc bắt chước âm thanh hoặc lời nói.
Phương pháp can thiệp:
Tạo tình huống giao tiếp tự nhiên qua các hoạt động
hàng ngày.
Khuyến khích trẻ trả lời câu hỏi đơn giản.
Sử dụng trò chơi nhập vai để kích thích ngôn ngữ.
4.
Giai Đoạn 3 - 4 Tuổi: Phát Triển Hội Thoại
Trẻ ở giai đoạn này có khả năng sử dụng câu hoàn chỉnh
hơn và biết bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ.
Dấu hiệu cần lưu ý:
Nói ngọng, khó hiểu hoặc lặp lại âm thanh.
Không thể tham gia vào các cuộc trò chuyện đơn giản.
Phương pháp can thiệp:
Đọc sách truyện có cốt truyện đơn giản và đặt câu hỏi
mở rộng.
Khuyến khích trẻ kể lại những hoạt động trong ngày.
Tăng cường các trò chơi nhóm để phát triển kỹ năng hội
thoại.
5.
Khi Nào Cần Đưa Trẻ Đi Khám Chuyên Gia?
Nếu trẻ có các dấu hiệu chậm nói kéo dài hoặc không cải
thiện sau khi can thiệp tại nhà, cha mẹ nên đưa trẻ đến các trung tâm chuyên
môn để được đánh giá và hỗ trợ kịp thời.
Dấu hiệu cần lưu ý:
Không có tiến bộ ngôn ngữ trong 3 - 6 tháng.
Khó khăn khi hiểu hoặc thực hiện các hướng dẫn đơn giản.
Không giao tiếp bằng lời nói hoặc cử chỉ ở tuổi lên 3.
Kết
Luận
Lộ trình can thiệp trẻ chậm nói theo từng độ tuổi là một
phần quan trọng giúp trẻ phát triển ngôn ngữ toàn diện. Sự kiên nhẫn, đồng hành
và can thiệp đúng phương pháp sẽ giúp trẻ vượt qua rào cản giao tiếp. Nếu bạn
nhận thấy con có dấu hiệu chậm nói, hãy bắt đầu can thiệp sớm để đạt kết quả tốt
nhất.
